Kaynakça

İSLAM’DA SOSYAL ADALET & DİN KARŞITI OLMAYAN SOL: YERLİ METİNLER

Bir kaynakça denemesi[1]

A. Kitaplar

Bekaroğlu, Mehmet. Siyasetin Sonu. Ankara: Elips Kitap, 2007.
Çakır, Ruşen. Ayet ve Slogan. İstanbul: Metis Yayınları, 1990.
Denek, Muhammed Nur. İslam Eşitlik ve Sosyal Adalet. İstanbul: Phoenix, 2010.
Eliaçık, İhsan. Adalet Devleti. İstanbul: İnşa Yayınları, 2011 (2003).
Eliaçık, İhsan. Hanginiz Muhammed? İstanbul: İnşa Yayınları, 2010.
Eliaçık, İhsan. Mülk Yazıları. İstanbul: İnşa Yayınları, 2011.
Erkilet, Alev. Eleştirellikten Uyuma. İstanbul: Hece Yayınları, 2004.
Garaudy, Roger. Sosyalizm ve İslamiyet. İstanbul: Yön Yayınları, 1965.
Güler, İlhami. Direniş Teolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2010.
Hâtemî, Hüseyin. İslam Açısından Sosyalizm. İstanbul: Erdem Yayınevi, 1971.
Kırbaşoğlu, Hayri. Ahir Zaman İlmihali. İstanbul: Yayınevi Yayıncılık, 2010.
Kıvılcımlı, Hikmet. Allah Peygamber Kitap. İstanbul: Bumerang Yayınları, 1999.
Kıvılcımlı, Hikmet. Dinin Türk Toplumuna Etkileri. İstanbul: Sosyal İnsan Yayınları, 2008 (1969).
Kıvılcımlı, Hikmet. Osmanlı Tarihinin Maddesi. İstanbul: Sosyal İnsan Yayınları, 2007 (1974).
Küçükömer, İdris. Batılaşma-Düzenin Yabancılaşması. İstanbul: Bağlam Yayınları, 1994 (1969).
Meriç, Cemil. Bu Ülke. İstanbul: İletişim Yayınları, 1985 (1974).
Meriç, Cemil. Saint-Simon, İlk Sosyolog, İlk Sosyalist. İstanbul: İletişim, 1995 (1967).
Özyol, İdris. Lanetli Sınıf. İstanbul: Birey Yayıncılık, 1999.
Tabakoğlu, Ahmet. İktisat Tarihi Toplu Makaleler I, İstanbul: Kitabevi, 2005.
Tabakoğlu, Ahmet. İslam İktisadı Toplu Makaleler II, İstanbul: Kitabevi, 2005.
Tahir, Kemal. Notlar/Sosyalizm, Toplum ve Gerçek. İstanbul: Bağlam Yayınları, 1992.
Topçu, Nurettin. Ahlak Nizamı. İstanbul: Dergah Yayınları, 1999 (1961).
Tuğal, Cihan. Pasif Devrim. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2010.

B. Dergi özel sayıları

I. Tezkire. Türk Solu. (2002) 26.

Güzel, Murat. “Türkiye’de Sol, Sosyalizm ve İslamcılık,” 29-46.
Aktay, Yasin. “Sol, Metin, Tarih,” 47-62.
Mert, Nuray. “İslam ve Sol: Bir Vicdan Muhasebesi,” 63-66.
Tuğal, Cihan. “Sosyalizm ve Din,” 67-77.
Tuğsuz, Nigar, B. “Türkiye’de Alevilik ve Solculuk,” 78-85.
Kayalı, Kurtuluş. “İdris Küçükömer’in Entelektüel Portresi,” 86-94.
Erdoğan, Mehmet. “İdris Küçükömer’in Düşünce Hayatımızdaki Yeri ve Tavrının Önemi,” 95-98.
Yavuz, Nevzat. “Kemal Tahir, Sosyalizm ve Türkiye,” 99-128.

II. İslamiyat. İslam’ın Sol Yorumu. V (2002) 2.

Ebu Zeyd, Nasr Hamid. “İslami Sol – Genel bir Bakış,” 21-36.
Hanefi, Hasan. “Aydınlanmacı İslam,” 37-42.
Aktay, Yasin. “Soğuk Savaş Dönemi Arap İslamcılığında Sol ve Sosyalist Bağlam – Seyyid Kutub Örneği,” 43- 68.
Cesur, Ertuğrul. “Ali Şeriati: Allahperest-Sosyalist,” 69-92.
Perşembe, Erkan. “Nurettin Topçu’da ‘Müslüman Anadolu Sosyalizmi’ Düşüncesi,” 93-100.
Duman, Oğuz Şaban. “Sultan Galiyev’de Medeniyet Tartışmaları, Milliyetçilik, Sosyalizm ve Din,” 101- 116.
Türcan, Talip. “Klasik İslam Kamu Hukukunun kaynağı Olarak İcma – Tarihi Uygulamanın Hukukileşmesi Üzerine Bir Örnekleme,” 117-130.
Topçu, Nurettin. “Sosyalizm Devrimizin Şeriatıdır,” 131-138.
Rahman, Fazlur. “İslam’ın İktisat İlkeleri,” 139-146.

III. Özgün Düşünce. Sol, Sosyalizm, İslami Sol. (2009) 2.

Aktaş, Ümit. “İslamcılık ve Sol/Sosyalizm Ekseninde, Türkiye’de Sosyopolitik Değişim Üzerine bir Analiz,” 8-57.
Tantik, Abdulaziz. “İslam ve Sosyalizm,” 58-67.
Kar, Mehmet. “Türk Solunun ‘Birikim’i,” 68-76.
Kıranşal, Abdulaziz. “‘İslami Sol’un Kur’an Perspektifi,” 77-85.
Yıldız, Mustafa. “Bir İslamcının ‘Kapitalizm ve Sosyalizm’ Hakkındaki Düşünceleri,” 86-115.
Aktaş, Ümit. “İslami Sol, Tecdid ve Kavramsal/Sembolik Üretim,” 116-132.
Hanefi, Hasan. “İslami Sol ve ‘Kızartılmış Buz!” 133-136.
Öz, Asım. “Türkiye’de Sol, Edebi Kamuda Toplumcu Gerçekçilik Yazınsal Gerçekçilik Gerilimlerine Genel bir Bakış,” 137-155.
Turgut, Mehmet. “Tezkire ve İslamiyat Dergilerindeki Sol İslam Tartışmaları Hakkında bir Değerlendirme,” 197-202.
Işık, Abdulgaffur. “Bir Adalet ve Özgürlük Sistemi ya da İslamın Kapitalizm ile Çatışması,” 203-214.

IV. doğudan. Dosya: Yerli Çözüm Arayışları. (2009) 14.

Doğan, Necmettin. “Nurettin Topçu’nun Devlet Görüşünün Kaynakları,” 30-39.
Kırbaşoğlu, Hayri. “Ruh İkizleri: Nurettin Topçu ve Ali Şeriati,” 40-55.
Güneş, Aslı. “Kemal Tahir Marksizmi: Yerli mi, Milli mi?” 56-63.
Bensoy, Okay. “Bir Tahiri olarak Halit Refiğ,”64-73.
Şimşek, Erkan. “Taşralı, Namuslu ve Yalnız bir Adam: İdris Küçükömer,” 74-81.
Tarhan, Gülce. “İdris Küçükömer ve Batılılaşmanın İmkanı/İmkansızlığı,” 82-93.
Ağcabay, Cenk. “Hikmet Kıvılcımlı ve İslamiyet,” 94-105.
Altunöz, Besim. “Solun Politik Propaganda Manifestosu: Eyüp Sultan Konuşması,” 106-111.
Kavuş, Seçil. “Hikmet Kıvılcımlı: Bir Eylemci, bir Bilimbaz,” 112-129.
Kavuş, Seçil ve Okay Bensoy. “Vedat Türkali ile Sütpöyleşi: Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın Düşünce Tarihimizdeki Yeri ve Güncelliği,” 130-137.
Dede, Kadir. “Aşkın Meriççilik: Cemil Meriç Hakkında Yazılanlar Hakkında,” 138-151.

V. doğudan. Dosya: Türkiye’de Müslümanlar ve Kapitalizm. (2010) 15.

Güler, İlhami. “Türk Muhafazakarlarının Amerika Muhibliğinin Kültürel-Ahlaki Soykütüğü,” 14-19.
Yıldırım, Deniz. “İslami Burjuvazi Tartışmaları ve Sömürünün Dinsel Meşrulaştırılması Sorunu,” 20-29.
Korkmaz, Muhammed M. “Ak Parti İktidarında Sermaye Birikim Modeli ve İslamcı Burjuvazinin Kaynakları,” 30-41.
Doğan, A. Ekber. “28 Şubat Dönemecinden Akp’li Yıllara İslamcı Sermaye,” 42-51.
Bakacak, Çağıl. “Türkiye’de İslam’ın Siyasallaşma Serüveni: Milli Görüş ve Partileri,” 52-63.
Denek, Muhammed Nur. “Yapay İslam Olgusunun Kapitalizme Katkısı,” 64-72.
Ünaltay, Altay; Mustafa Koca; Atilla Özdür. “Soru – Cevap,” 72-81.
Güler, İlhami. “Kapitalizm Dönüşürken İslam ve İslamcılık: Ahmet Çiğdem’le Söyleşi,” 82-85.
Dede, Kadir. “Paranın Dini İmanı ya da ‘İslam ve Kapitalizm’ Üzerine,” 102-111.

VI. Umran. Dosya: Seküler Teoloji. (2010) Nisan.

Aydın, Mustafa. “Sol İslam ve Kavramların Dili,” 22-25.
Mengüşoğlu, Metin Önal. “Türkiye’de Dindarlık Profili,” 26-35.
Tekin, Mustafa. “‘Mülk Yazıları’na Bir Kritik,” 36-40.
Arslan, Abdurrahman. “İslam’dan, Sol bir İslam kadar Liberal bir İslam türetmek de mümkün değildir,” 41-49.
Demirağ, Dilaver. “İslam Sosyalist Olur mu?” 50-53.

VII. Birikim. ‘Sol İlahiyat’ ya da ‘Sol ve İlahiyat’. 243.-262. sayılarındaki makaleler (tarih sırasına göre).

243

Şahin, Özkan. “AKP ve Radikal İslamcıların Hoşnutsuzluğu: Radikal İslamın İkinci Raundu,” Birikim (2009), 243, 86-92.

244-5

Zaptçıoğlu, Dilek. “Tanrıya Aşağıdakilerin Penceresinden Bakmak”, Birikim (2009) 244-245, 56-71.
Doğan, Fikret. “Karşı Işık”, Birikim (2009) 244-245, 72-76.

246

Sönmez, Burhan. “Ütopya: Sol İlahiyat!”, Birikim (2009) 246, 34-41.
Küçük, Murat. “Sol ve Aleviler: Yeryüzünü Kızıl Taçlar Bürüye,” Birikim (2009) 246, 42-48.

250 – Sol ve İlahiyat

Laçiner, Ömer. “Sol ve İlahiyat – Sunuş”, Birikim (2010) 250, 22-25.
Özdoğan, Kâzım. “Bir Özgürlük Teolojisinin İmkanları Üzerine”, Birikim (2010) 250, 26-36.
Önder, Sırrı Süreyya. “Müminin Celadetine Ne Oldu?” Birikim (2010) 250, 37-42.
Utkucu, Murat. “Aynı Trende: İslam ve Sosyalizm,” Birikim (2010) 250, 43-56.
Tekin, Mustafa. “İmkanlar, Mesafeler, Yüzleşmeler: İslam’a ‘Sol’dan Yaklaşım,” Birikim (2010) 250, 57-66.
Aktaş, Cihan. “Halkın Sesinde Hakk’ın Sesini Aramak: ‘Lâ’ ya da Sürekli Devrim,” Birikim (2010) 250, 67-78.
Birkan, Tuncay. “‘Tanrının Ölümü’, Ateizm Geleneği ve Sol,” Birikim (2010) 250, 79-83.
Özizmirli, Görkem. “Özgürlüğün Teolojikleşmesi mi? Teolojinin Özgürleşmesi mi?” Birikim (2010) 250, 84-89.
Sümer, Aslı. “Irkçılık, Laiklik, Sol,” Birikim (2010) 250, 90-95.
Durak, Yasin. “Zamanımızın Bir Başşehri: Milli Görüş’ten AKP’ye Konya,” Birikim (2010) 250, 96-103.

251-2

Laçiner, Ömer. “Söze İnsanla Başlayalım,” Birikim (2010) 251-252, 73-78.
Zaptçıoğlu, Dilek. “Seküler Zeminin Kaybı – Ortak Dilin ve Geleceğin Kaybı: Filistin’e Solun Penceresinden Bakmak,” Birikim (2010) 251-252, 79-88.
Atalay, Onur. “Siyasetin Kutsallaşması ve Türkiye,” Birikim (2010) 251-252, 89-93.

253

Alper, Emin. “Kalkınmacılık Sonrası Solun İmkan ve Çıkmazları”, Birikim (2010) 253, 43-51.
Güçler, Arda. “Marx’ın Bilimsel Metodunun Gözünden Ahlak Anlayışı”, Birikim (2010) 253, 52-61.
Demirağ, Dilaver. “Sol İlahiyat Tartışmalarına ‘Sapkın’ Bir Bakış,” Birikim (2010) 253, 62-69.
Özizmirli, Görkem. “Entellektüel: Bahtsız ve Gamsız?” Birikim (2010) 253, 70-78.

254

Özdoğan, Kâzım. “Anti-semitizm ve Müslüman Düşmanlığı – bir Karşılaştırma”, Birikim (2010) 254, 9-74.
Aktaş, Ümit. “Söze hangi ‘insan’dan başlamak”, Birikim (2010) 254, 74-80.

256-7

Akkoç, Derviş Aydın. “Marksizme İslam’dan Bakmak: İmkanlar ya da İmkansızlıklara Dair”, Birikim (2010) 256-257, 110-119.

258

Sönmez, Burhan. “Kötülük ve Aşk Arasında: Sol İlahiyat,” Birikim (2010) 258, 7-18.
Bora, Tanıl ve Ayhan Bilgen. “Ayhan Bilgen ile Söyleşi: ‘Hem Sosyalistler Hem İslamcılar Ezberlerini Masaya Yatırmalı,’” Birikim (2010) 258, 19-23.

259

Zaptçıoğlu, Dilek. “İslamcılık, Liberalizm ve Sol Üzerine Okumalar: Anlamak ve Değiştirmek İçin,” Birikim (2010) 259, 20-30.
Özdoğan, Kâzım. “Hangi ‘İslam’ , Neden ‘Sol İlahiyat’?” Birikim (2010) 259, 31-39.

261

Aktaş, Ümit. “Farklılıkları Örtbas Etmeden Konuşabilmek,” Birikim (2011) 261, 75-82.

262

Demirağ, Dilaver. “Hangi Heterodoksi, Hangi Eşitlik, Hangi Sol: Sol İlahiyata Nasıl Bakmak?” Birikim (2011) 262, 78-84.

C. Makaleler
Erdoğan, Necmi. “Kıvılcımlı Söyleminin Uğrakları”, Dönemler ve Zihniyetler – Cilt 9 içinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009, 180-194.
Gülen, M. Fethullah. “İslam Sosyalizmi”, Çizgimizi Hecelerken içinde. İstanbul: Nil Yayınları, 2010, 103-107.
Karadeniz, Metin. “Türkiye’de Sağ Sol Yanılsaması”. 17.06.2004
Kayaoğlu, Metin. “Ne Liberalizm, ne ‘Derin Liberalizm (Aydınlanmacılık) ‘Hanif’ Marksizm”, Teori ve Politika (2010).
Küçük, Murat. “Türkiye’de Sol Düşünce ve Aleviler”, Sol – Cilt 8 içinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007, 896-934.
Laçiner, Ömer. “İslamcılık, Sosyalizm ve Sol”, İslamcılık – Cilt 6 içinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004, 469-475.
Meriç, Cemil. “Din, Marksizm ve Diğer Sosyalizmler”, Sosyoloji Notları içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993 (1967).
Meriç, Cemil. “İslamiyet ve Sosyalizm”, Sosyoloji Notları içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993 (1968).
Meriç, Cemil. “Marksizm Semavi bir Din Değildir”, Sosyoloji Notları içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993 (1969).
Meriç, Cemil. “Marksizm ve İslamiyet”, Sosyoloji Notları içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993 (1975).
Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi. “Din ve Sosyal Mücadeleler,” 1988, 2542 -2589.
Tuğal, Cihan. “Pasif Devrim: İslamcılığın Çözülüşü – Söyleşi”, Umran, 198 (2011).
Tuğal, Cihan. “Cihan Tuğal’la AKP’nin Pasif Devrimi Üzerine – Söyleşi,” Express, 108-109 (2010).
Tuğal, Cihan. “Muhafazakar bir Ülkede Emek ve Siyaset,” Birikim, 217 (2007).
Tuğal, Cihan. “Hakim Kentin Ötekileri,” Birikim, 154 (2002).
Tuğal, Cihan. “Alevi-Sünni Ayrılığı ve Sünni Yaklaşım,” Birikim, 141 (2001).
Ünüvar, Kerem. “Türkiye’de Sol Düşünce ve Din”, Sol – Cilt 8 içinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007, 873-934.
Yazçiçek, Ramazan. “İslami bir Kurtuluş Teolojisi İmkanı,” Tezkire, 40 (2004), 68-91.

D. Gazete ve İnternet Yazıları/Yazı Dizileri
Çakır, Ruşen. “Sol ve İslam” (Köşe Yazı Dizisi), Vatan. 12.3.2010-19.3.2010.

Erkilet, Alev, “İslamcılık ve Kapitalizm Üzerine”, Söyleşi: Aynur Erdoğan, Dünya Bülteni, 17.09.2008.

Kırbaşoğlu, Hayri. Fikir Zamanı Yazıları, Fikir Zamanı.

Kırbaşoğlu, Hayri. “İsyan, diktatörlerle mücadeleyi öğretiyor”, Onuncu Köy, 8.2.2011.

Kutluer, Salih ve Yaşar Yeşil (Soruşturma), “İslam’da İhtiyaç Fazlası Malın Sınırı Nedir?”, (Katılanlar: İhsan Eliaçık, Hayrettin Karaman, Mustafa İslamoğlu, Hayri Kırbaşoğlu ve Ali Bulaç), Özgün Duruş, 13.11.2010 – 24.11.2010.

Kutluer, Salih (Soruşturma), “Teoriyle mi, Pratikle mi: Sol ve İslam Nerede Buluşur?”, (Katılanlar: Mustafa Tekin, Ahmet Örs, Dilaver Demirağ, Kurtuluş Kayalı, Mehmet Bekaroğlu ve Ümit Aktaş, Özgün Duruş, 30.12.2010-31.12.2011.

Mert, Nuray. “Müslüman sol veya sol Müslümanlık”, Radikal. 19.12.2006.

Sönmez, Burhan. Birgün Yazıları, Birgün, 2008-2010.

Tabakoğlu, Ahmet. “İslam Ekonomisi Faizsiz ve Zekatlı Kapitalizm Haline Gelmiştir”, Aynur Erdoğan röpörtajı, Dünya Bülteni, 23.06.2011.

Taş, Alper (ed). “Din, Toplum, Sol – Yazı Dizisi”, Birgün. 25.02.2007-09.03.2007.

[1] Kaynakça hazırlanırken asıl olarak matbu ve yerli metinlere odaklanılmıştır. Yerli olmayan tek metin Garaudy’nin Sosyalizm ve İslamiyet kitabına yer verilmesinin maksadı bu kitabın 1960’ların ikinci yarısında ortaya çıkan ilk tartışma açısından temel bir metin olmasıdır. 2000’li yıllarda kimi İslamcıların İslam’daki sosyal adalet vurgusunu gündeme getirme, inceleme ve derinleştirme çabaları; öte yandan kimi sosyalistlerin din karşıtı olmayan bir sosyalizmi düşünme ve kurma çabaları yazıların ortaya konmasındaki temel amaç gibi görünmektedir. İki farklı kanaldan akan bu tartışma yer yer iki kanalın diyalogları ile gelişerek devam etmiştir. Kaynakçada genel olarak iki kanaldaki bu arayışlara ve bu arayışların sonucu olarak gelişen diyaloga müspet bakan ve katkı koyan yazılara odaklanılsa da bu arayışı eleştiren önemli olduğunu düşündüğümüz kimi metinlere de yer verilmiştir. Muhakkak ki kaçırdığımız bir sürü önemli metin vardır, eksikleri tamamlamak için gayret sarf edeceğiz.