Kentsel Dönüşüm: “Anayasaya Aykırı”

Anayasa Mahkemesi, Kentsel Dönüşüm Kanunu uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı açılacak davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyeceğine ilişkin düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı buldu ve iptal etti.

6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’nun Bazı Hükümleri Anayasa Mahkemesi Tarafından İptal Edildi.

Peki bu düzenleme vatandaşa nasıl yansıyacak;

1) AYM iptali ile artık bu yasa kapsamındaki tüm iş ve işlemler için idari yargıda dava açmak mümkün olduğu gibi, idare mahkemeleri gecikmesi güç ve telafisi imkansız hallerde yürütmenin durdurulması kararı verebilecekler. Yani idare hakiminin en doğal hakkı kendisine teslim edilmiş oluyor. Böylece; riskli yapılarda yıkım süreci, 2/3 ile karar alınmasındaki usulsüz işlemler, kötü niyetli müteahhitlerin vatandaşa yaptıkları ve yine bazı vatandaşların apartmanlarda haksız yere rant elde etmesinin önü idare mahkemesine gidilerek kesilmiş olacak. Burada unutulmaması gereken, vatandaşlar önce Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuracaklar ve buradan alacakları olumsuz idari sonuca dava açacaklardır. Yani kat malikleri toplantısının iptalini idare mahkemesi hiçbir şekilde veremez. Burada yine görev Sulh Hukuk Mahkemelerinindir.

2) Yasanın yürürlüğünü durdurduğu bir diğer madde kentsel dönüşüm yasası ile uygulanmayan yasaların uygulanacağı ve dikkate alınacağıdır. Yani İmar kanunu, orman Kanunu, Askeri Yasak Bölgeler Kanunu, Turizmi Teşvik Kanunu, Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Kıyı Kanunu, Mera Kanunu, Boğaziçi Kanunu geri görünüm ve etkilenme bölgeleri başlığı artık kentsel dönüşüm yasası kapsamında dikkate alınmak zorundadır. Yani kamu bu alanlarda uygulama yaparken kentsel dönüşüm kapsamında yasanın içeriğine dikkat edecektir.

3) 6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasasının 6.maddesinin (9) Bendi: “Bu Kanun uyarınca tesis edilen idari işlemlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca dava açılabilir. Bu davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemez.” 
Bu nedenle, kentsel dönüşüm mağdurları, kendi arsa ve konutları için uygulamaya kalkışılan kentsel dönüşüm uygulaması hakkında idari yargıda dava açabilmekte, ancak uygulamanın yürütmesinin durdurulmasını isteyememekteydiler. Bunun doğal sonucu olarak da, dava açmış olmak başlatılan kentsel dönüşüm uygulamasını engelleyemiyordu.

Anayasa Mahkemesinin, Anayasa’ya aykırı bularak iptal ettiği bu maddenin ortadan kalkması sonucu, kentsel dönüşüm ile ilgili davalarda yürütmenin durdurulması talepli dava açılabilecek, yani yurttaşın evi yıkılmadan mahkemeden durdurma kararı alabilmesinin önü açılmış olacak, yurttaşlarımızın bir oldu bittiye getirilmesinin önü alınmış olacaktır.

İptal edilen tüm hükümler:

– Hazine dışındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların, Kanunun amaçları çerçevesinde kullanılmak üzere Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılmasını veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ ve İdareye bedelsiz olarak devredilebilmesini öngören kanun hükmü;
- Kanun uyarınca yapılacak planların, İmar Kanunu’nda ve imara ilişkin hükümler içeren özel kanunlar da dahil diğer mevzuatta belirtilen kısıtlamalara tabi olmadığını düzenleyen kanun hükmü;
- Kanun uyarınca yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi olayların ortaya çıkması üzerine, ihalenin ivedi yapılmasının zorunlu olması halinde pazarlık usulü ile ihale yapılmasını öngören işlerden sayılmasını öngören hüküm.

Ayrıntılı bilgi ve AYM kararı için;
http://www.kanunum.com/index.php?action=bulten&tid=3184