Kapital ve Ekonomi Politiğin Eleştirisinin Üç Öğesi – Barış Çetin Eren
6 Hafta – 16 Ekim – 25 Aralık
Çarşamba, 18:30
Not: Atölye iki hafta da bir gerçekleşecektir.
Altı oturumluk seminer dizisinde Karl Marks’ın en bilinen ama aynı zamanda en az okunan yapıtı olan Kapital’i tartışacağız. “İktisatçılar nasıl burjuva sınıfının bilimsel temsilcileriyseler sosyalistler ve komünistler de proleter sınıfın teorisyenleridirler.” satırlarının sahibini bir iktisatçı olarak adlandırmak ne kadar yanlışsa Kapital’i de bir ekonomi politik kitabı olarak değerlendirmek o kadar yanıltıcı olur. Altbaşlığından da anlaşıldığı üzere Kapital “ekonomi politiğin eleştirisi“ni amaçlayan bir eser.
Ekonomi politiğin eleştirisi ise sadece Adam Smith ve David Ricardo gibi klasik ekonomi politikçilerin yahut onların vulger takipçilerinin değil aynı zamanda onlardan etkilenen sosyalist teorisyenlerin de eleştirisi anlamına geliyor. İşte biz de altı oturum boyunca Kapital’in birinci cildini okurken ekonomi politiğin eleştirisinin üç temel öğesi üzerinde duracağız.
İşe bir yöntem eleştirisiyle başlayacağız. Önce değerden fabrikaya ilerleyen, sonra sermaye birikiminin sonuçlarından ilkel birikime geri dönen Marks’ın ekonomi politiğin temel varsayımlarının tarih ve toplum dışı karakteriyle nasıl hesaplaştığını anlamaya çalışacağız.
Sonra adil bir piyasa toplumunu savunan burjuva sosyalizminin eleştirisine odaklanacağız. Kapital’in aynı zamanda Proudhon’a karşı bir polemik olduğunu akılda tutarak, Marks’ın piyasa ve sermaye birikimi arasındaki zorunlu bağı sergileyişini değerlendireceğiz.
Nihayet, Marks’ın emeği yücelten yaklaşımlara itirazını ele alacağız. Marks’ın komünizmi emekten ve emekçilikten kurtuluş olarak tarif edişi üzerinde duracağız. Böylelikle Kapital’in üçüncü cildinde tamamlanacak argümanın ana hatlarını bütünlüklü olarak görme ve, Engels’in ifadesiyle, “mülkiyetin bireysel karakteri ile üretimin toplumsal karakteri arasındaki çelişki”nin sonuçları hakkında kafa yorma imkanı elde edeceğiz.
Seminer Programı
- Hafta: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, Değer ve Meta Fetişizmi
- Marks, 49-92
- Harvey, 13-63
- Fine, Bölüm 2
- Mandel, Bölüm 2
- Savran, 55-91
- Hafta: Mübadele ve Para: Satın Almak İçin Satmaktan Satmak İçin Satın Almaya
- Marks, 93-147
- Harvey, 64-99
- Mandel, Bölüm 3, 8
- Lebowitz, Bölüm 4
- Hafta: Paranın Sermayeye Dönüşümü ve Artık Değer
- Marks, 151-227
- Harvey, 100-150
- Fine, Bölüm 3
- Sweezy, Bölüm 4
- Hafta: Göreli Artık Değer, İş Bölümü, Manifaktür ve Fabrika
- Marks, 228-232, 294-408
- Harvey, 180-252
- Mandel, Bölüm 4
- Hafta: Sermayenin Birikim Süreci
- Marks, 545-685
- Harvey, 253-304
- Mandel, Bölüm 5
- Fine, Bölüm 6-7
- Sweezy, Bölüm 5
- Lebowitz, Bölüm 11
- Hafta: İlkel Birikim
- Marks, 685-740
- Harvey, 305-330
- Göztepe,15-64, 115-150, 241-276, 299-314
- Savran, 471
Okumalar
Altı oturumda Kapital’in üç cildini değil sadece birinci cildini okuyacağız. Yordam Yayınları’ndan çıkmış çeviriyi esas alacağız. Semineri takip edebilmek için başka bir eseri okumaya ihtiyaç yok. Ancak sayısız marksizmin ve “Marks okumasının“ kol gezdiği bir dönemde “Kapital’e Giriş” niteliğindeki farklı çalışmaların okunması seminercinin Marks’ını ve Kapital’ini soldaki yaygın Kapital yorumlarıyla kıyaslamaya hizmet edeceğine ve seminerlerdeki tartışmaları daha verimli kılacağına şüphe yok.
Zorunlu Okuma
Marks, Karl. Kapital: Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi 1. Cilt Sermayenin Üretim Süreci. Cilt 1. Yordam Yayınları, 2011.
Yardımcı Okumalar
- Fine, Ben, ve Alfredo Saad-Filho. Marx’ın Kapital’i. Yordam Kitap Basın ve Yayın, 2008.
- Göztepe, Özay. İlkel Birikim: Sermayenin Kaldıracı. NotaBene Yayınları, 2014.
- Harvey, David. Marx’ın Kapital’i için Kılavuz. Metis yayınları, 2011.
- Lebowitz, Michael A. Kapital’in ötesi: Marx ve İşçi Sınıfının Politik İktisadı. Phoenix, 2006.
- Mandel, Ernest. Marksist Ekonomi El Kitabı. Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı, 2008.
- Savran, Sungur. Kapital’in İzinde. Yordam Yayınları, 2011.
- Sweezy, Paul. Kapitalist Gelişim Teorisi. 2015.
