Kuran’dan Notlar – Münafıklar Kimlerdir?

“1 – Münafıklar sana geldikleri vakit: “Şahitlik ederiz ki sen muhakkak Allah’ın elçisisin.” derler. Senin mutlaka kendisinin elçisi olduğunu Allah bilir ve Allah münafıkların yalancı olduklarına şahitlik eder. 2 – Yeminlerini kalkan yapıp (insanları) Allah’ın yolundan çevirdiler. Onların yaptıkları ne kötüdür!” Munafikun Suresi

Bu pasaj içi dışı bir olmayan sahtekarları münafık ilan ediyor. Bu bariz zaten. Yani kişi ibadetlerini ne kadar yerine getirirse getirsin, eğer karakteri sahtekar ve yalancı bir karakterse o kişi Müslüman değildir, münafıktır. Ve bu hüküm inansın inanmasın herkese hitap eden evrensel bir pasajdır.

Fakat bu pasajın evrensel ve çağlarüstü olan ikinci bir boyutu daha var.

İkinci ayete bakın. 

İkinci ayetin görünüşte bir güncelliği yokmuş gibi duruyor. Yani kimse yeminini kalkan yapıp da kimseyi Allah yolundan çevirmiyor.

Oysa ayet dikkatli okunursa evrenseldir ve inanmayan inanmayan herkesi bağlar.

Hepimizin bir ideolojisi var: Liberaliz, muhafazakarız, Kemalistiz, komünistiz, milliyetçiyiz, vs. Bunlar Kuran’a göre bizim yeminlerimizdir. Yani bu ideolojilere ve yeminlere göre hayatta duruşumuzu belirler ve olaylara karşı tavır alırız.

Benim anladığım kadarıyla Allah ideolojilerinizi bırakıp öylece Müslüman olun, demiyor. Başka tefsirlerimde de zikrettiğim üzere Kuran’da her ideolojiye işaret eden ayetler bulabilmek mümkün.

Fakat ideolojilerimiz bizi bazen Allah yolundan çevirebiliyor ve adalete vicdana aykırı işler yaptırtıyor bizlere. Örneğin liberaller sırf mülkiyeti kutsadıkları için servetin yeniden bölüşülüp acından ölen insanlar da zenginlikten tatsın dendiği zaman, hemen ideolojilerine sığınıp, yani Kuran’ın deyimiyle yeminlerini kalkan yapıp bu en açık vicdani emre bile itiraz edebiliyorlar. Ya da Kemalistler yıllarca bizim laiklik ilkemize aykırı diyerek başörtülü kadınlara zulmedebilmişlerdi. Ya da muhafazakarlar dini en saçma hükümlerini bile tartışmaya açmaya yanaşmayabiliyorlar, sırf itikatlarına aykırı diye. Bu olumsuz durum her ideoloji için geçerli.

İşte Allah bu ayetle diyor ki: “Yeminler edebilirsiniz, yani farklı ideolojileriniz olabilir. Fakat eğer ideolojileriniz sizi Allah’ın yolundan çeviriyorsa, yani size akla, vicdana ve adalet duygusuna aykırı işler yaptırıyorsa bu münafıklıktır. Bunu kabul etmiyorum.”

Haliyle bu ayet böyle anlaşıldığında birden birer inansın inanmasın herkesi bağlayan evrensel bir ifade haline geliyor.  

* Öne çıkan görsel Viktor Tesser’a ait bir çalışmadır. Kaynak: https://www.bukowskis.com/en/lots/790801-viktor-tesser-viktor-tesser-oil-on-canvas-signerd-and-attestation-a-tergo